دین و ملی‌گرایی در ایران؛ از تقابل تا تعامل
دین و ملی‌گرایی در ایران؛ از تقابل تا تعامل

علی اکبر علیخانی

دوره 24، شماره 93 ، فروردین 1402، ، صفحه 7-30

چکیده
  «دین»، «ملیت» و ملی‌گرایی از مسائل همیشگی جوامع بشری با پیامدهای مثبت و منفی است. سابقه کهن دین و ملیت در ایران به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین کشورها، زمینه را برای ورود اندیشه‌های ناسیونالیستی ...  بیشتر
تحلیل و نقد رویکردهای ملی‌‌گرایی و تجزیه‌‌طلبی در نهضت جنگل
تحلیل و نقد رویکردهای ملی‌‌گرایی و تجزیه‌‌طلبی در نهضت جنگل

عباس پناهی

دوره 23، شماره 91 ، شهریور 1401، ، صفحه 151-169

چکیده
  نهضت ‌‌جنگل در دوران هفت‌‌ساله و حتی طی یک صدسال اخیر همواره با اتهام‌‌های تجزیه‌طلبی، مرکزگریزی، تمرد از دولت مرکزی و نظایر آن مواجه بوده است. در سوی دیگر ماجرا، جنگلی‌‌ها در خاطراتشان و حتی در ...  بیشتر
بررسی انتقادی مطالعات قومی از منظر صلح
بررسی انتقادی مطالعات قومی از منظر صلح

مجتبی مقصودی

دوره 23، شماره 89 ، فروردین 1401، ، صفحه 81-97

چکیده
  مطالعات قومی در سطح جهان و ایران در چند دهه اخیر رشد و گسترش فراوانی داشته است. متناظر با تجربه‌های فراوان و پرهزینه‌ی ناشی از مناقشات قومی در سطح نظام بین‌الملل و درون مرزهای ملی کشورها، در حوزه مطالعات ...  بیشتر
سیاست‌ هویت در کتاب‌های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه
سیاست‌ هویت در کتاب‌های تعلیمات اجتماعی دوره اول متوسطه

رضا خلیلی؛ حامد مهربان

دوره 22، شماره 88 ، دی 1400، ، صفحه 7-24

چکیده
  آموزش‌وپرورش از مهم‏ترین و تأثیرگذارترین نهادهایی است که سیاست هویتی دولت‏ها را در عمل اجرا می‏کند و کتب درسی مهم‏ترین منبعی هستند که با بررسی آن‌ها می‏توان به درک روشن و واضحی از سیاست‌های ...  بیشتر
بررسی رابطه هویت ملی و رفتار محیط‌زیستی در بین دانشجویان رشته‌های علوم‌انسانی دانشگاه شیراز
بررسی رابطه هویت ملی و رفتار محیط‌زیستی در بین دانشجویان رشته‌های علوم‌انسانی دانشگاه شیراز

اصغر میرفردی؛ درنا سلامتیان

دوره 22، شماره 88 ، دی 1400، ، صفحه 137-159

چکیده
  تخریب محیط‌زیست زندگی بشر را تهدید می‌کند. این مقاله با بهره‌گیری از روش  پیمایشی به بررسی رفتار محیط‌زیستی دانشجویان رشته‌های علوم انسانی دانشگاه شیراز (در سال تحصیلی 99-1398) و رابطه آن با هویت ملی ...  بیشتر
تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر ارزش‌های خانوادگی در ایران
تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر ارزش‌های خانوادگی در ایران

امیر ملکی؛ آمنه عباسی؛ رسول صادقی؛ قادر بالاخانی

دوره 22، شماره 88 ، دی 1400، ، صفحه 163-185

چکیده
  نظام‌های ارزشی در حال تغییری که در حوزه‌ی خانواده بر آن‌ها تأکید شده و تحت عنوان ارزش‌های خانوادگی مدرن نام برده می‌شوند، در کنار ارزش‌های خانوادگی سنتی قرارگرفته و جوامع را با تردید در عقاید و ارزش‌های ...  بیشتر
بررسی رابطه هویت ملی و دینی در بین جامعه زرتشتیان ایران
بررسی رابطه هویت ملی و دینی در بین جامعه زرتشتیان ایران

سعیده مؤیدفر؛ عباس شاهوران

دوره 22، شماره 85 ، فروردین 1400، ، صفحه 91-110

چکیده
  با توجه به دغدغه‌های موجود درخصوص تنوع فرهنگی و مذهبی در جامعه‌ی ایران و پیامدهای ناشی از آن، این پژوهش به بررسی رابطه و نسبت گرایش به هویت ملی و دینی در میان جامعه‌ی زرتشتیان پرداخته است. هویتدینییکیازمهم‌ترینابعادهویت ...  بیشتر
تعریف اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر
تعریف اقلیت در اسناد بین‌المللی حقوق بشر

احمد کاظمی؛ محمدعلی کفایی فر

دوره 21، شماره 84 ، دی 1399، ، صفحه 25-46

چکیده
  اقلیت ازجمله واژه‌های حقوقی است که در اسناد بین‌المللی حقوق بشری بکار رفته؛ اما به دلیل اختلاف‌نظرها، تعریفی از آن نشده است. این مقاله با هدف استنتاج تعریفی از اقلیت در اسناد بین‌المللی، با کاربست ...  بیشتر
تحلیل محتوای مقایسه‌ای مؤلفه‌های هویت‌بخش ملی در کتاب‌های فارسی؛ دوره ابتدایی ایران و کتاب‌های دری صنف ابتدایی افغانستان
تحلیل محتوای مقایسه‌ای مؤلفه‌های هویت‌بخش ملی در کتاب‌های فارسی؛ دوره ابتدایی ایران و کتاب‌های دری صنف ابتدایی افغانستان

بهاره سازمند؛ میثم موسوی

دوره 21، شماره 84 ، دی 1399، ، صفحه 47-66

چکیده
  هدف کلی از این مقاله تحلیل محتوای مقایسه‌ای کتاب‌های درسی ادبیات فارسی دوره ابتدایی کشور ایران و کتاب‌های دری صنف ابتدایی کشور افغانستان برای تعیین جایگاه مؤلفه‌های هویت ملی در محتوای این کتاب‌ها ...  بیشتر
نقش «جغرافیا» در هویت ایرانِ دوره ساسانی
نقش «جغرافیا» در هویت ایرانِ دوره ساسانی

محسن لطف آبادی

دوره 21، شماره 83 ، مهر 1399، ، صفحه 3-24

چکیده
  در میان مؤلفه‌های هویت ایران دوره ساسانی، یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذاری که ساسانیان بر روی آن دست گذاشتند، «جغرافیا» بود که زمینه‌های تمایز ایران را از دیگر جوامع فراهم می‌آورد. دستگاه سیاسی ـ ...  بیشتر
نمود تکوین ایران به‌مثابه واقعیتی جغرافیایی در قصه‌ی حسین‌کرد شبستری
نمود تکوین ایران به‌مثابه واقعیتی جغرافیایی در قصه‌ی حسین‌کرد شبستری

مهرداد علی‌زاده شعرباف؛ محمود فتوحی رودمعجنی؛ حسن ذوالفقاری

دوره 21، شماره 83 ، مهر 1399، ، صفحه 25-44

چکیده
  در این نوشتار، نشان داده می‌شود که چرا و چگونه شرایط اجتماعی داخلی و موقعیت سیاسی خارجی، شاه‌عباس را ملزم به تلفیق دو هویت ملی و مذهبی و ایجاد هویت واحد (ملی ـ مذهبی) کرد. در همین راستا، قصه‌ی حسین‌کرد ...  بیشتر
بررسی نقوش سکه‌های ایرانی بعد از انقلاب اسلامی براساس نظریه پیرس
بررسی نقوش سکه‌های ایرانی بعد از انقلاب اسلامی براساس نظریه پیرس

سحر طوفان

دوره 21، شماره 83 ، مهر 1399، ، صفحه 85-104

چکیده
  نقوش مهم‌ترین و سریع‌ترین راه انتقال مفاهیم و عامل برقراری ارتباط بین انسان‌ها هستند و سهم قابل‌توجهی در طراحی سکه‌های ایرانی از دوره‌ باستان‌ تاکنون داشته‌اند. هدف اصلی نوشتار تدقیق روی ساختمان ...  بیشتر
چکامه عربی سُرخای‌خان لَگزی در سوگ قفقاز
چکامه عربی سُرخای‌خان لَگزی در سوگ قفقاز

مجتبی عمرانی پور

دوره 21، شماره 82 ، تیر 1399، ، صفحه 25-45

چکیده
  یکی از صحنه‌های تاریک تاریخ ایران در دوره‌ی قاجار، شکست از روس‌ها و تن‌دادن به دو عهدنامه‌ی ننگین گلستان و ترکمانچای است که در پی آن بخش‌های گسترده‌ای از خاک ایران‌زمین جدا شد و به مالکیت روس‌ها ...  بیشتر
تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه: براساس مؤلفه‌های میراث فرهنگی
تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه: براساس مؤلفه‌های میراث فرهنگی

علیرضا پورشکری؛ فریدون شریفیان؛ احمدرضا نصراصفهانی

دوره 21، شماره 81 ، فروردین 1399، ، صفحه 27-46

چکیده
  یکی از کارکردهای مهم نهاد آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران با توجه به اهداف کلی آن، توجه، حفظ و انتقال میراث فرهنگی به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین ارکان تحکیم هویت، ایجاد خلاقیت و خودباوری ملی به وسیله‌ی ...  بیشتر
تبیین تفاوت نسلی در جامعه امروز ایران بر پایه‌ی ارزش‌های هویتی
تبیین تفاوت نسلی در جامعه امروز ایران بر پایه‌ی ارزش‌های هویتی

عباسعلی رهبر؛ محمدباقر خرمشاد؛ علی آدمی؛ علی والی

دوره 21، شماره 81 ، فروردین 1399، ، صفحه 47-65

چکیده
  نسل‌های مختلف یک جامعه، از سرمایه‌های بنیادی آن محسوب می‌شوند که حافظ و ناقل ارزش‌ها و انگاره‌های نسل‌های پیشین خود هستند؛ ارزش‌ها و انگاره‌هایی که در برخی موارد، هویت جمعی و زیست مشترک یک ملت را ...  بیشتر
روندشناسی تحولات قومی در منطقه آذربایجان؛ تلاش برای ورود به عرصه سیاسی
روندشناسی تحولات قومی در منطقه آذربایجان؛ تلاش برای ورود به عرصه سیاسی

عطاءاله عبدی؛ محمدرضا ربانی؛ رضا خلیلی

دوره 21، شماره 81 ، فروردین 1399، ، صفحه 137-161

چکیده
  در این مقاله به روندشناسی تحولات قومی در منطقه آذربایجان می‏پردازد. پرسش اصلی این است که ماهیت تحولات قومی در آذربایجان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی چه بوده و چه هدفی را دنبال کرده است؟ در پاسخ به این ...  بیشتر
ملاحظات جمعیتی مناطق منتخب ایران
ملاحظات جمعیتی مناطق منتخب ایران

یعقوب فروتن

دوره 21، شماره 81 ، فروردین 1399، ، صفحه 163-182

چکیده
  این مقاله‌ی پژوهشی معطوف به بررسی ملاحظات جمعیتی مناطق مختلف ایران است. پرسش کلیدی تحقیق حاضر عبارت است از این‌که آیا رویکردهای جمعیتی افراد ساکن در مناطق مختلف ایران با همدیگر متفاوت است یا مشابه؟ ...  بیشتر
هویت جمع‌گرایانه و روحیه مشارکتی ایرانیان از نگاه سفرنامه‌نویسان
هویت جمع‌گرایانه و روحیه مشارکتی ایرانیان از نگاه سفرنامه‌نویسان

جواد نظری مقدم؛ محمدحسین نوروزی

دوره 20، شماره 80 ، دی 1398، ، صفحه 3-24

چکیده
  خودمداری، تک‌روی و اقتدارگرایی ازجمله مفاهیمی هستند که در رویکرد استشراقی در تبیین و توصیف هویت ملی ایرانی بر آن تأکید شده است. استدلال غالب اصحاب این رویکرد در ریشه‌شناسی این معضلات هویتی، استبداد ...  بیشتر
کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان از منظر کارکنان مدارس (با تأکید برمدارس دولتی متوسطه شهر تهران)
کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان از منظر کارکنان مدارس (با تأکید برمدارس دولتی متوسطه شهر تهران)

سمیرا میرزاپور؛ افسانه زمانی مقدم؛ پریوش جعفری

دوره 20، شماره 79 ، مهر 1398، ، صفحه 53-74

چکیده
  هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان است. جامعه آماری معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر است. حجم نمونه براساس ...  بیشتر
جستاری در هویت‌نمایی ملی، 50 سال گرافیک معاصر ایران (مقطع زمانی 1340 تا 1390)
جستاری در هویت‌نمایی ملی، 50 سال گرافیک معاصر ایران (مقطع زمانی 1340 تا 1390)

منصور کلاه کج

دوره 20، شماره 79 ، مهر 1398، ، صفحه 139-156

چکیده
  یکی کارکردهای اصلی گرافیک هویت‌نمایی است، این هویت‌نمایی اغلب متمرکز بر هویت سازمان‌ها، شرکت‌ها و اشخاص است و غالباً با اهداف حقوقی یا تجاری صورت می‌گیرد. با توجه به ابعاد مختلف هویت، بعد دیگر آن ...  بیشتر
بررسی علّت وجودی جمهوری‌ آذربایجان
بررسی علّت وجودی جمهوری‌ آذربایجان

عطاءا... عبدی؛ مراد کاویانی راد؛ حسین سیف الدینی

دوره 20، شماره 78 ، تیر 1398، ، صفحه 25-44

چکیده
  کشورها برای تأسیس، بقا و استمرار نیازمند علت هستند که در جغرافیای سیاسی از آن با عنوان علت وجودی کشور یاد می‌شود. علت وجودی یک کشور پاسخی مستقیم به این پرسش است که چرا باید یک کشور به‌عنوان دولتی مستقل ...  بیشتر
سیاستگذاری هویت ملی و الزامات راهبردی آن برای ایران
سیاستگذاری هویت ملی و الزامات راهبردی آن برای ایران

علی کریمی مله؛ ندا پارسا

دوره 20، شماره 77 ، فروردین 1398، ، صفحه 3-20

چکیده
  این مقاله‌ی اکتشافی و نظری ـ تحلیلی اصول سیاستگذاری هویت ملی را به منظور ارائه الگویی برای کاربست آن بر ایران بررسی می‌کند. برای ادراک دقیق ماهیت سیاستگذاری هویت ملی آن را در چارچوب مسائل سیاستی بدخیم، ...  بیشتر
هویت ایرانی در آثار منظوم عصر سلجوقی
هویت ایرانی در آثار منظوم عصر سلجوقی

صالح پرگاری؛ حسین محمدی؛ محسن جعفری

دوره 19، شماره 76 ، دی 1397، ، صفحه 21-36

چکیده
  یکی از منابع مهم شناخت هویت ایرانی، ادبیات فارسی است. در این پژوهش، هویت ایرانی در دیوان شش شاعر برجسته دربار سلجوقیان بزرگ، شامل ادیب صابر ترمذی، ازرقی هروی، انوری، امیرمعزی، عبدالواسع جبلی و لامعی ...  بیشتر
ویژگی‌های شرق‌شناسانه نگاه لرد کرزن به ایران
ویژگی‌های شرق‌شناسانه نگاه لرد کرزن به ایران

جلیل دارا؛ محمد بابامیرساطحی

دوره 19، شماره 76 ، دی 1397، ، صفحه 85-104

چکیده
  بررسی متن‌های‌تاریخی نشان می‌دهد‌ که‌ در‌ دوران جدید، اشتیاق دولت‌های اروپایی به شناخت‌ شرق‌ ازجمله ایران افزایش یافته و هرکدام از آن‌ دولت‌ها‌ به شیوه‌های مختلف به دنبال رسیدن به‌ این‌ هدف‌ ...  بیشتر
رابطه عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالاهای خارجی در بین شهروندان ایرانی
رابطه عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالاهای خارجی در بین شهروندان ایرانی

مهناز نجیب زاده؛ سیروس احمدی

دوره 19، شماره 75 ، مهر 1397، ، صفحه 47-65

چکیده
  هدف این نوشتار بررسی رابطه عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالای خارجی است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، همه سرپرستان خانوار شهرهای تهران، شیراز و کرمان به تعداد است که 1200 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری ...  بیشتر