نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری مدیریت استراتژیک دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
یکی از شاخصه‌های اصلی ملت در عصر جدید، وجود نظام اقتصادی قدرتمند در سایة دولتی ملی است. تهدیدپذیری اقتصادی، منجر به تهدید نظام سیاسی می‌شود و فروپاشی اقتصادیِ یک نظام سیاسی بی‌شک یکی از عناصر و مؤلفه‌‌های هویت ملی را تهدید می‌کند. منطقة پرتنش خاورمیانه و وجود کشورهای رقیب و دشمن ایران در منطقه، می‌تواند عوامل بیرونی این تهدید هویتی در نظر گرفته شود؛ به طوری که بر اساس سند چشم‌انداز بیست‌ساله، ایران در افق 1404هـ.ش باید به جایگاه اول اقتصادی منطقه دست یابد. این مقاله، با معرفی مفهوم تهدیدپذیری اقتصادی و تعیین ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن، به بررسی یکی از عوامل استراتژیک شناخت تهدیدات هویت ملّی (تهدیدات اقتصادی) می‌پردازد. بر اساس الگوی ارائه‌شده، کشورهای برخوردار از رشد اقتصادی مستمر و درونزای بالاتر، توزیع عادلانه‌تر و استقلال اقتصادی بیشتر، کمتر در معرض تهدیدات اقتصادی هستند. در نتیجه نظام سیاسی و هویت ملی آن‌ها کمتر در معرض خطر است. در ادامه، شاخص ترکیبی تهدیدپذیری اقتصادی (ETI) معرفی، و روند تغییرات آن طی دورة زمانی 2005-1995 محاسبه شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، اقتصاد ایران از نظر توزیع عادلانه، استقلال اقتصادی و تهدیدپذیری کلی اقتصادی در مقایسه با اقتصاد کشورهای عربستان، ترکیه و رژیم اشغالگر قدس در معرض تهدیدات بیشتری است و در بعد رشد درونزای اقتصادی از میان کشورهای یادشده در مقایسه با عربستان سعودی دارای وضعیت بهتری می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
)