نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم صالحی عمران ¹
• احمد رضایی ²
• کیومرث نیازآذری ³
• سیدنعمت الله کمالی کارسالاری ⁴

¹ عضو هیأت علمی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران

² استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

³ استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

⁴ کارشناس ارشد برنامه‌ریزی آموزشی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف توصیف میزان توجه به مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی دورة آموزش راهنمایی ایران انجام شده است. بدین منظور با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا، سی جلد کتاب درسی دورة آموزش راهنمایی سال 87-1386 بررسی و تحلیل شده که شامل 488 درس و 3895 صفحه بوده است. از روش آنتروپی شانون نیز برای تفسیر پیام و پردازش اطلاعات موجود برای به دست آوردن ضریب اهمیت هر یک از مقوله‌های هویت ملی و مقایسة ضرایب اهمیت آن‌ها استفاده شده است. مقوله‌های هویت ملی شامل ارزش‌های باستانی، ارزش‌های دینی ـ مذهبی و ارزش‌های فرهنگ غرب است که هر یک با بهره‌مندی از معیارهای تعریف‌شده بررسی گردیده‌اند. براساس یافته‌های پژوهش، توجه متعادلی به عناصر و مؤلفه‌های هویت ملی نشده است. بیشترین ضریب اهمیت در میان دروس و صفحات کتب درسی این دوره به مقولة دینی ـ مذهبی اختصاص دارد. از مجموع دروس دورة راهنمایی، در 299 درس با 931 صفحه به مقولة دینی و مذهبی، در 96 درس با 161 صفحه به مقوله باستانی و ملی و در 21 درس با 46 صفحه به ارزش‌های فرهنگ غرب توجه شده است.

کلیدواژه‌ها

• هویت ملی
• تحلیل محتوا
• آموزش راهنمایی
• هویت ایرانی