نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه بین المللی امام خمینی/ گروه علوم سیاسی

چکیده

تحولات حوزة ایران فرهنگی به‌شدت تحت تأثیر نظام بین‌الملل و سیاست‌های رقابت‌آمیز قدرت‌های بزرگ قرار داشته است. در دو قرن اخیر این عامل بر هم‌گرایی ملت‌های این منطقة تأثیر منفی بر جای گذاشته و به‌صورت عامل واگرایی در ایران فرهنگی عمل کرده است؛ ازاین‌رو، نظام بین‌الملل ضمن آنکه باعث از بین رفتن زمینه‌های هم‌گرایی ملت‌های این حوزه شده، با تشدید تفاوت‌ها و اختلافات، موجب واگرایی در ایران فرهنگی نیز شده است. اما مشترکات ریشه‌دار فرهنگی و تمدنی در ایران فرهنگی، ملت‌های این حوزه را به یکدیگر پیوند زده و باعث هم‌بستگی آنها شده است.
با دگرگونی‌های ایجادشده در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، نقش این عوامل فرهنگی و تمدنی تقویت شده و زمینة هم‌گرایی ملت‌های این حوزه بیشتر مهیا شده است. با توجه به این زمینه‌ها، ملت‌های حوزة ایران فرهنگی می‌توانند بر واگرایی ناشی از تأثیر نظام بین‌المللی و مداخلة رقابت‌آمیز قدرت‌های بزرگ غلبه کنند و هم‌گرایی را در بین خود و در سطح منطقه تقویت نمایند.
در این مقاله با نگاهی به نقش نظام بین‌الملل در جلوگیری از هم‌گرایی در ایران فرهنگی، تأثیرات آن را در ایجاد واگرایی بین ملت‌های این حوزه بررسی می‌کنیم. سپس با مرور وضعیت کنونی و مشترکات ملت‌های حوزة ایران فرهنگی، زمینه‌های هم‌گرایی ملت‌های این حوزه را ترسیم می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها