نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در ایران باستان، آنچنان که پیداست، مکان‌گزینی و انتقال پایتخت‌ها معمولاً در جهت رفع مشکلات جغرافیای سیاسی و نیز حل مسائل ژئوپلیتیکی کشور با مناطق پیرامونی آن به انجام رسیده است؛ بدین معنی که مکان‌گزینی و انتقال پایتخت‌ها مهم‌ترین رویکرد ژئوپلیتیکی دولت‌های وقت، در سازمان‌دهی سیاسی فضای داخلی برای کنترل جغرافیای کشور و برقراری ارتباط بین‌مکانی با استفاده از سازوکار توسعة فضایی ـ جغرافیایی فرهنگی و هویتی بوده است. این در حالی است که نیاز دولت مرکزی به حمایت ملی، تا هفت بار دلیل اصلی مکان‌گزینی پایتخت‌ها در هسته ملی دولت، کنترل و ادارة بهینة کشور با توجه به پتانسیل‌های تاریخی ـ تمدنی، فرهنگی و اقتصادی مکان جغرافیایی، دست‌کم یازده بار باعث مکان‌گزینی پایتخت‌ها در یک موقعیت راهبردی و کاملاً ژئوپلیتیکی بوده است. به همین جهت، هدف اصلی این مقاله تبیین عوامل اصلی تأثیرگذار بر فرایند مکان‌گزینی پایتخت‌ها در ایران باستان و نقش آنها در تکوین هویت ایرانی است.

کلیدواژه‌ها