نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
2 استاد گروه پژوهش هنر دانشکدة هنر دانشگاه تربیت مدرس
3 استادیار گروه مدیریت دانشکدة مدیریت دانشگاه تهران
چکیده
از دیدگاه هنر ایرانی، اسطوره و حماسه دو بنیاد هویت ایرانی قلمداد می‌شود. مقالۀ حاضر به چگونگی نقش سه مؤلفة مذهب، اسطوره و حماسه در تکوین هویت بومی مازندران می‌پردازد و هدف آن بررسی میزان گرایش مردم مازندران به این سه عنصر هویت‌ساز است. ازآنجاکه هنرهای بصری و متون تصویری، یکی از عناصر مهم هویت‌ساز هستند، نقوش تزیینی بناهای سقانفارها جهت بررسی موردی در نظر گرفته شده‌اند. اکثر این بناهای مذهبی که یادمانی آیینی و تاریخی بودهاند در دورة قاجاریه ساخته شده‌اند و تزیینات این بناها با فرهنگ و هویت بومی منطقه مرتبط بوده، با توجه به ویژگی هنر قاجاری، با تلفیق سه عنصر مذهب، اسطوره و حماسه در نقوش سقانفارها، تجدید عظمت ایران قبل از اسلام و نیز هویت مذهبی بعد از اسلام را می‌نمایانند. متغیرهای علّی که متغیرهای اصلی هستند شامل مؤلفه‌های مذهب، اسطوره و حماسه است. متغیرهای توصیفی تحقیق، نقش‌مایه‌های متعددی هستند که شامل دو گروه بزرگ مذهبی و غیرمذهبی بوده، روایات دینی، حماسی و ملی را به تصویر می‌کشند. مقالة حاضر در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که چرا و چگونه خلق این آثار هنری در تکوین هویت ایرانی نقش داشته است؟ فرضیه مقاله این است که اسطوره، مذهب و حماسه، با کارکرد دینی و اجتماعی، نقش مهمی در تکوین هویت ایرانی داشته‌اند و باعث حفظ و تقویت انسجام مردم این منطقه از ادوار گذشته تا به امروز بودهاند.
کلیدواژه‌ها
)