نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید زاویه ¹
• سیده مهدیه عزیزی ²

¹ استادیار هنر دانشگاه هنر

² کارشناسی‌ارشد گرافیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویتی (ملی و دینی) در کتاب‌های درسی اول و دوم ابتدایی سال تحصیلی90-89 انجام گرفته است. در این پژوهش کتاب‌های دو مقطع اول و دوم که در مجموع بالغ بر 875 صفحة تصویری بوده با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بکارگیری تکنیک‌های مشاهده، مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با مدیران، دست‌اندرکاران و پژوهشگران حوزة تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اطلاعات بدست آمده از بررسی تصاویر در هفت دستة کلی شامل عناصر تصویری هماهنگ، خنثی، متضاد و ترکیب‌های مختلف آنها دسته‌بندی و پردازش شده است.
یافته‌های پژوهش نشان می‏دهد که در این کتاب‌ها توجه متعادلی به عناصر و مؤلفه‌های هویت دینی و ملی نشده و اگر در بعضی صفحات نیز تصاویر متناسب با هویت ملی و دینی دیده می‏شود با قرارگیری در کنار عناصر متضاد و خنثی تأثیر بایستة خود را از دست داده و کمرنگ‌تر شده است، به طوری که صفحات هماهنگ با 93 صفحه در مقابل صفحات خنثی شامل 592 صفحه و متضاد شامل 19 صفحه قرار می‏گیرند. در واقع می‏توان گفت صفحات و تصاویر این کتاب‌ها در زمینة انتقال مفاهیم هویتی بسیار کمرنگ ایفای نقش نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• هویت ملی
• هویت دینی
• کتب دبستان
• تصاویر کتاب‌های درسی