نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل کاوندی کاتب ¹
• سیروس احمدی نوحدانی ²

¹ دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دانشگاه تربیت مدرس

² دکتری جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

آیکونوگرافی(١)، نظریه‌ای هویت‌گرایانه در مباحث جغرافیای سیاسی است که بر نقش نیروهای معنوی در بقای کشور بیش از سایر نیروها اهمیت قایل است و در دوره‌های ضعف یک کشور نمود بیشتری می‌یابد. ایران که در قرن نوزدهم بسیار ضعیف بود، برای تحکیم بقای خود وسیله‌ای نداشت، و از سوی قدرت‌های برتر جهانی (روسیه و بریتانیا) مستقیماً تهدید می‌شد. رقابت این دو قدرت در بازی بزرگ، سراسر سرزمین‌های ایرانی را در بر گرفت و در نهایت در اثر نبردها، تحمیل قراردادها، فشارهای سیاسی، اقتصادی و ژئوپلیتیک قدرت‌ها، بسیاری از این سرزمین‌ها از ایران جدا شدند. در این پژوهش با مراجعه به کتاب ناسخ‌التواریخ به عنوان یک اثر معتبر دوره قاجاریه، ضمن اشاره به مناسبات سرحدات ایرانی با حکومت مرکزی، به برخی درخواست‌های آنان برای باقی ماندن در تنة اصلی کشور از دیدگاه آیکونوگرافی می‌پردازیم. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد سرزمین‌های ایرانی در نتیجة رقابت و توسعه‌طلبی قدرت‌ها از کشور جدا شده است.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• سرحدات
• آیکونوگرافی
• سیرکولاسیون
• جدا‌سازی
• ناسخ‌التواریخ