نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکتری علوم سیاسی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
چکیده
در دنیای معاصر، کودکان و نوجوانان با بهره‌گیری از قدرت رسانه‌های دیجیتال و فناوری‌های نوین به کشف، شناخت و یادگیری جهان پیرامون خود پرداخته و به شیوه‌های جدید رشد کرده و هویت خود را می‌سازند. با این قدرت، کودکان و نوجوانان فرصت‌های بزرگی در اختیار دارند؛ اما با چالش‌ها و معضلاتی نیز روبه‌رو هستند. مدارس نیز با پیامدهایی ازجمله امنیت آنلاین، آزار و اذیت سایبری، تجاوز به حریم خصوصی، سخنان نفرت‌پراکن، اطلاعات نادرست و حواس‌پرتی دیجیتالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای رسیدگی به این مسائل، بسیاری از مدارس در تلاش‌اند با گنجاندن آموزش شهروندی دیجیتال به‌عنوان بخشی از برنامه‌های درسی خود، فرهنگ و دانش مثبتی را پیرامون رسانه و فناوری ایجاد کنند. بسیاری از کشورهای پیشرفته و درحال‌توسعه، آموزش شهروندی دیجیتال در مدارس خود را آغاز کرده‌اند. برنامه درسی شهروندی دیجیتال به حوزه‌هایی می‌پردازد که براساس تحقیقات دانشگاهی و نگرانی‌های کودکان، معلمان و والدین طراحی شده است. این آموزه‌ها برای پرورش مهارت‌ها و کمک به کودکان و نوجوانان طراحی شده‌اند که این موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا کودکان و نوجوانان در طول زندگی خود با استفاده از رسانه‌ها و فناوری نوین و از طریق آن با تصمیمات و پیچیدگی‌های بسیاری روبه‌رو هستند؛ از آنچه مصرف می‌کنند و آنچه را که به اشتراک می‌گذارند تا نحوه تعامل و ارتباط با دیگران؛ بنابراین، پژوهش حاضر تلاش دارد با بهره‌گیری از روش تحقیق بنیادی به این پرسش پاسخ دهد که آموزش شهروندی دیجیتال به نوجوانان شامل چه ابعاد و ویژگی‌هایی است؟ و بُعد هویتی و ارزشی این آموزه‌ها چیست؟ نوع این پژوهش کاربردی است و می‌تواند منجربه تدوین برنامه درسی آموزش شهروندی دیجیتال در مدارس و درنتیجه، تربیت نسلی آشنا به فرصت‌ها و آسیب‌های فضای دیجیتال و بهره‌گیری مناسب نسل جدید از فضای دیجیتال شود.
کلیدواژه‌ها
- حسینی، سید مهدی؛ فتحی واجارگاه، کوروش؛ حقانی، محمود؛ عارفی، محبوبه؛ رضایی‌زاده، مرتضی (1400). «جایگاه تربیت شهروند مجازی در برنامه‌های درسی رسمی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران». مجله علوم تربیتی، 28 (1): 252-229.
- شهابی، سارا؛ حاتمی، جواد؛ طلایی، ابراهیم؛ سجادی، سید مهدی (1401). «تحلیل مفهومی شهروندی دیجیتال و نقش برنامه درسی در تربیت شهروند دیجیتالی». فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 19 (74): 22-1.
- طالبی، ابوتراب؛ خوشبین، یوسف (1391). «مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان». فصلنامه علوم اجتماعی، 19(59):243-210.
- Agosto, Denise E., & Abbas, June (2017). “Don’t be dumb—that’s the rule I try to live by”: A closer look at older teens’ online privacy and safety attitudes”, New Media & Society, 19(3), pp. 347-365.
- Anderson, Monica & Jiang, Jingjing (2018). “Teens, Social Media, & Technology,” Pew Research Center, http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/14/2018/ 05/31102617/ P1_2018.05.31_TeensTech_FI NAL.pdf, pp.1-20.
- Anderson, M. (2018). “A majority of teens have experienced some form of cyberbullying”, Pew Research Center, http://www.pewinternet.org/2018/09/27/a-majority-of-teens-have-experienced-some-form-of-cyberbul lying/, pp.1-19.
- Ang, Rebecca P. (2015). “Adolescent cyberbullying: A review of characteristics, prevention and intervention strategies”. Aggression and Violent Behavior, 25, pp. 35-42.
- Bennett, W. L., & Segerberg, A. (2012). “The logic of connective action: Digital media and the personalization of contentious politics”. Information, Communication & Society, 15(5). pp. 739-768.
- Breakstone, Joel, McGrew, Sarah, Smith, Mark, Ortega, Teresa, and Wineburg, Sam (2018). “Why we need a new approach to teaching digital literacy”, Phi Delta Kappan, 99(6), pp. 27-32.
- Carrier, L. Mark, Spradlin, Alexander, Bunce, John P., Rosen, Larry D. (2015. “Virtual empathy: Positive and negative impacts of going online upon empathy in young adults”, Computers in Human Behavior, 52, pp. 39-48.
- Davis, K, & James, C. (2013). “Tweens' conceptions of privacy online: Implications for educators”, Learning, Media & Technology, 38 (1), pp. 4-25.
- Davis, K. & Weinstein, E. (2017). “Identity development in the digital age: An Eriksonian perspective.” In M. Wright (Ed.), Identity, sexuality, and relationships among emerging adults in the digital age (pp. 1–17). Hershey, PA: IGI Global.
- Davis, Katie & Weinstein, Emily (2017). “Identity development in the digital age: An Eriksonian perspective”, in Wright, F., Michelle (Ed.), Identity, sexuality, and relationships among emerging adults in the digital age, US: IGI Global, 1-17.
- Elsaesser, C., Russell, B., Ohannessian, C. M., & Patton, D. (2017). “Parenting in a digital age: A review of parents' role in preventing adolescent cyberbullying”, Aggression and Violent Behavior, 35, pp. 62–72.
- Fowler, Bree (2022). “Your Digital Footprint: It's Bigger than You Realize”, in https://www.cnet.com/news/privacy/features/your-digital-footprint-its-bigger-than-you-realize.
- Frederick, C.M., & Zhang, T. (2021). “Friendships in gamers and non-gamers”, Current Psychology, 41(5), pp. 8732–8745.
- Galla, Brian M., Choukas-Bradley, Sophia, Fiore, Hannah M., Esposito, Michael V. (2021). “Values-alignment messaging boosts adolescents' motivation to control social media use”, Child Development, 92 (5), pp. 1717-1734.
- Gleason, Benjamin, Gillern, Sam von (2018), Digital citizenship with social media: Participatory practices of teaching and learning in secondary education, Educational Technology & Society, 21(1), pp. 200-212.
- Hinduja, S. & Patchin, J. W. (2020). “Cyberbullying identification, prevention, and response”, Cyberbullying Research Center, in https://cyberbullying.org/Cyberbullying-Identifcation-Prevention-Response-2020.pdf.
- Hobbs, R., Donnelly, K., Friesem, J., & Moen, M. (2013). “Learning to engage: How positive attitudes about the news, media literacy, and video production contribute to adolescent civic engagement”. Educational Media International, 50(4), pp. 231-246.
- International Society for Technology in Education (2016). National educational technology standards for students, Arlington, VA: International Society for Technology in Education.
- James, Carrie (2014). Disconnected: Youth, new media, and the ethics gap, Cambridge, MA: The MIT Press.
- James, Carrie, Weinstein, Emily, Mendoza, Kelly (2021). Teaching Digital Citizens in Today's World: Research and Insights behind the Common Sense Digital Citizenship Curriculum, San Francisco, CA: Common Sense Media.
- Jenkins, H., & Carpentier, N. (2013). “Theorizing participatory intensities: A conversation about participation and politics”, Convergence, 19(3), pp. 265-286.
- Jones, L. M., & Mitchell, K. J. (2016). “Defining and measuring youth digital citizenship”. New Media & Society, 18(9), pp. 2063-2079.
- Kaskazi, Amana & Kitzie, Vanessa (2021). “Engagement at the margins: Investigating how marginalized teens use digital media for political participation”, New Media & Society, 25(1), 72–94.
- Krutka, D. (2014). “Democratic twittering: Microblogging for more participatory social studies”, Social Education, 78(2), pp.86-89.
- Leaver, Tama, Highfeld, Tim & Abidin, Crystal (2020). Instagram: Visual Social Media Cultures, Cambridge: Polity Press.
- Lenhart, Amanda (2015). “Teens, technology and friendships”, Pew Research Center, in https://www.pewresearch.org/internet/2015/08/06/teens-technology-and-friendships.
- Lenhart, A., Anderson, M., & Smith, A. (2015). “Teens, technology and romantic relationships”, Pew Research Center, http://www.pewinternet.org/2015/10/01/teens-technology-and-romantic-relationships.
- Lowings, Ben (2018). Brussels International Center Research and Human rights, in https://www.bic-rhr.com/education-and-violent-extremism-teaching-youth-to-think-for-themselves.
- Marchi, Regina & Clark, Lynn Schofield (2021). “Social media and connective journalism: The formation of counterpublics and youth civic participation”', Journalism, 22(2), pp. 285-302.
- Marwick, A. & Boyd, D. (2014). “It's just drama': Teen perspectives on conflict and aggression in a networked era”, Journal of Youth Studies, 17(9): pp. 1187-1204.
- Meyer, Marisa, Adkins, Victoria, Yuan, Nalingna, Weeks, Heidi M., Chang, Yung-Ju, Radesky, Jenny (2018). “Advertising in young children's apps: A content analysis”, Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, Advance online publication, 40(1), pp.32-39.
- Nascimbeni, Fabio, Vosloo, Steven (2019). “Digital literacy for children: exploring definitions and frameworks”, UNICEF, Scoping Paper No.1, August, pp.1-49.
- National Cybersecurity Alliance (2016). “National Cyber Security Alliance Survey Reveals the Complex Digital Lives of American Teens and Parents”, in https://staysafeonline.org/press-release/survey-reveals-complex-digital-lives/.
- Obar, J. A., Zube, P., & Lampe, C. (2012). “Advocacy 2.0: An analysis of how advocacy groups in the United States perceive and use social media as tools for facilitating civic engagement and collective action”. Journal of Information Policy, 2, pp.1-25.
- Oshana, M. A. L. (1997). “Ascriptions of responsibility”. American Philosophical Quarterly, 34(1),71-83.
- Partridge, Brian C. (2013). “The mature minor: some critical psychological reflections on the empirical bases”, Medicine and Philosophy, 38(3), pp. 283-299.
- Perkins, D. N., Jay, Eileen & Tishman, Shari (1993), “Beyond abilities: A dispositional theory of thinking”, Merrill-Palmer Quarterly: Journal of Developmental Psychology, 39(1), pp. 1-21.
- Reich, M., Stephanie, Subrahmanyam, Kaveri & Espinoza, Guadalupe (2012). “Friending, I Ming, and hanging out face-to-face: overlap in adolescents' online and offline social networks”, Developmental Psychology, 48(2), pp. 356-368.
- Ribble, M. (2004), “Digital citizenship: Addressing appropriate technology behavior”, Learning & Leading with Technology, 32(1), pp.6-9.
- Ribble, M. (2017). in http://www.digitalcitizenship.net.
- Rideout, Vicky (2020). “The Common Sense census: Media use by kids age zero to eight,” Common Sense Media, https://www.commonsensemedia.org/sites/default/files/research/ report/2020_zero_to_eight_census_final_web.pdf, pp. 1-65.
- Robb, M. (2017). “News and America's kids: How young people perceive and are impacted by the news”, Common Sense Media, in https://www.commonsensemedia.org/research/news-and-americas-kids.
- Robb, M, B. (2020). “Teens and the news: The influencers, celebrities, and platforms they say matter most”, Common Sense Media, https://www.commonsensemedia. org/sites/default/files/uploads/research/2020_teensandnews-fullreport_fnal-release-web.pdf.
- Scanlon, T. M. (1998). What we owe to each other, Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Stapel, Diederik A. and Blanton, Hart (Editors) (2006). Social Comparison Theories: Key Readings in Social Psychology, (1st Edition), London: Psychology Press.
- Steinberg, L. (2013). “Does recent research on adolescent brain development inform the mature minor doctrine?”, Medicine and Philosophy, 38(3), pp.256-67.
- Weinstein, E. & Selman, R. L. (2014). “Digital stress: Adolescents' personal accounts”, New Media & Society, 18(3): pp.391-409.
- Weinstein, Emilly (2018). “The social media see-saw: Positive and negative influences on adolescents' affective well-being”, New Media & Society, (20)10, pp. 3597-3623.
- Williams G. (2008). “Responsibility as a virtue”, Ethical Theory and Moral Practice, 11(4), pp. 455-470.
- Wilhelms E. and Reyna V. (2013). “Fuzzy trace theory and medical decisions by minors: Differences in reasoning between adolescents and adults”. Medicine & Philosophy, 38, pp. 268-282.
- Xenos, M., Vromen, A. & Loader, D., (2014). “The great equalizer? Patterns of social media use and youth political engagement in three advanced democracies”, Information, Communication & Society, 17(2), pp. 151-167.
- Zhao, Shanyang, Grasmuck, Sherri & Martin, Jasson (2008). “Identity construction on Facebook: Digital empowerment in anchored relationships”, Computers in Human Behavior, 24(5), pp. 1816-1836.
- https://gdc.unicef.org/resource/growing-digital-world-benefits-and-risks/2018.
)