نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2 استادیار گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
3 دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فیلم‌های آموزشی درس مطالعات اجتماعی ارائه‌شده در شبکه شاد دوره‌ی متوسطه‌ی اول، به لحاظ توجه به آموزش هویت ملی در ابعاد مختلف بود. روش پژوهش کمی و از نوع تحلیل محتوای توصیفی بر اساس مقولههای هویت ملی است. جامعه‌ی آماری شامل 102 فیلم آموزشی شبکه‌ی شاد دوره‌ی متوسطه‌ی اول در سال تحصیلی 1401-1400 است. نمونه‌ی آماری برابر با جامعه‌ی آماری در نظر گرفته شد. نمونه بر اساس 5 مقوله اصلی و 36 مقوله فرعی، به شیوه‌ی کدگذاری قیاسی، بررسی شد. ابزار پژوهش چک‌لیست مقولههای آموزش هویت ملی هاشمی و قربانعلی زاده (1393) بود که روایی آن توسط صاحب‌نظران تائید گردید. جهت تأمین پایایی ابزار اندازه‌گیری، از فرمول هولستی استفاده گردید که درصد توافق حاصل 66/81 درصد بود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بیش‌ترین فراوانی مقوله‌ها درمجموع فیلم‌های سه پایه مربوط به میراث فرهنگی و کم‌ترین آن مربوط به وقایع و رخدادهاست، همچنین اصول سازمان‌دهی محتوا (توالی و تداوم) در تدوین محتوای موردبررسی، رعایت نشده بود. در مقایسه‌ی بین پایه‌ها نیز مشخص شد که فراوانی مقوله‌ها در پایه‌های هشتم و نهم نسبت به پایه هفتم به میزان قابل‌توجهی کم‌تر است و بیش‌ترین فراوانی مربوط به پایه هفتم است.
کلیدواژه‌ها
- ابوالحسنی، سید رحیم (1387)؛ «مولفه‌های هویت ملی با رویکرد پژوهشی»، فصلنامه سیاست، 38(4)، صص 22-1.
- ابوالحسنی،سید رحیم (1386)؛ «مولفه‌های هویت ملی با رویکردی پژوهشی»، فصلنامه سیاست، 38(4)، صص 7-4.
- ازغندی، علیرضا؛ محمدی مهر، غلامرضا (1394)؛ «بازنمایی هویت ملی در کتاب های فارسی مقطع دبستان»، مطالعات ملی، 17(1)، صص 52-39.
- بابایی فرد، اسدالله؛ پیری، حسن؛ سلیمان نژاد، محمد؛ منتی، محمد (1398)؛ «فراتحلیل مطالعات دینداری و هویت ملی در ایران»، جامعه پژوهی فرهنگی، 10(1)، صص 22-1.
- پرنوره، علی؛ هوشنگی، حمید (1398)؛ «بررسی مقولههای بعد دینی هویت ملی؛ راهبردها و راهکارها»، فصلنامه مطالعات ملی، 20(3)، صص 32-17.
- جدیدی محمد آبادی، اکبر (1394)؛ «تحلیل محتوای کتاب های درسی فارسی و علوم اجتماعی پایه ششم ابتدایی از حیث توجه به هویت ملی بر محور استانداردهای مصوب»، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3(11)، صص 48-41.
- جهانتاب، محمد (1385)؛ «بررسی مقوله های فرهنگی اقتدار ملی و نقش نیروهای مسلح در آن»، دانش انتظامی، 8 (4)، صص 42-26.
- حاجیانی، ابراهیم (1379)؛ «تحلیل جامعه شناختی هویت ملی ایران و طرح چندفرضیه»، فصلنامه مطالعات ملی، 2(5)، صص 228-193.
- حسینی انجدانی، مریم؛ درویزه، زهرا (1391)؛ «بررسی و مقایسه ابعاد عاطفی، شناختی و رفتاری هویت ملی؛ مطالعه موردی دانش‌آموزان راهنمایی و متوسطه و دانشجویان شهر تهران»، فصلنامه مطالعات ملی، 13(2)، صص 26-3.
- حمزه لو، زهره؛ رحیمی، سعدا (1399)؛ «بررسی کیفیت آموزش و یادگیری در فضای مجازی شاد از نظر دانش آموزان دوره ابتدایی در نیمسال دوم سال تحصیلی 99 -1398»، مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش. 3 (29)، صص 4-1.
- درزیان رستمی، حسن (1395)؛ تحلیل محتوای پیام‌های ارتباطی در رسانه‌ها، انتشارات سیمای شرق.
- دفتر انتشارات و فناوری آموزشی (1399)؛ نقدی کوتاه بر آموزش. https://www.roshdmag.ir/fa/article/24725/
- رهبرقاضی، محمودرضا؛ حاتمی، عباس؛ عباسی، امین (1397)؛ «رابطه شبکه‌های اجتماعی مجازی و دگرگونی هویت‌های جمعی (با تأکید بر هویت دینی، ملی و مدرن)»، مجلس و راهبرد، 25(95)، صص 58-33.
- سلگی، محمد؛ مطلبی، داریوش؛ غلامی پور، اسماعیل (1399)؛ کرونا و جامعه‌ی ایران: سویه‌های فرهنگی اجتماعی(مجموعه مقالات)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، انتشارات.
- سلیمانی، اعظم؛ اصغری،فاطمه( 1400)؛ «مزایا و چالش های آموزش مجازی»، نشریه پژوهش در آموزش علوم تجربی،1(1)، صص 54-52.
- سند برنامه درسی ملی ایران، (1391)، تهران: وزارت آموزش و پرورش.
- شاه بیگی، فرزانه؛ نظری، سمانه (1390)؛ «آموزش مجازی: مزایا و محدودیت ها»، مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 6(1 (پیاپی 4)), صص 54-47.
- شمشیری، بابک؛ نوشادی، محمودرضا (1386)؛ «بررسی میزان برخورداری کتب فارسی, تاریخ و تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی از مولفه های هویت ملی»، مطالعات برنامه درسی، 2(6)، صص 78-51.
- صانعی مهری، زهره؛ رزم آزما، پری (1399)؛ «تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی از نظر میران توجه به هویت ملی و هویت دینی»، دوفصلنامه علمی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 8 (15)، صص 256-241.
- علیزاده، مژده (1399)؛ «بررسی مؤلفه های هویت ملی در کتاب های فارسی ابتدایی (تألیف های جدید 1398)»، فصلنامه مطالعات ملی، 21(3 (پیاپی 83) )، صص 84-65.
- فیاض، ایراندوخت؛ ایمانی قوشچی، فریبا (1389)؛ «بررسی نمادهای هویت ملی در کتاب‌های درسی تاریخ و علوم اجتماعی دوره متوسطه رشته‌های علوم انسانی، تجربی و ریاضی فیزیک»، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 6(17)، صص 63-29.
- گیدنز، آنتونی ( 1387 )؛ جامعه شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نی.
- لک زایی، نجف. (1390)؛ هویت اسلامی و جهانی شدن. تهران: هویت و تمدن آوا.
- ملاصادقی، منیره. (1387)؛ نقش فعالیت‌های فرهنگی مدارس در شکل دهی به هویت ایرانی دانش‌آموزان، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ایران.
- ملکی، حسن (1395)؛ کتاب مقدمات برنامه ریزی درسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
- موسوی، سمیه سادات؛ حبیبی، رضا(1398)؛ «نقد ساختاری کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم، براساس مدل‌های تحلیل محتوای توصیفی و ارتباطی»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 24(46)، صص 152-150.
- موسی پور، بتول (1397)؛ «بررسی مقوله های هویت ملی در کتاب ریاضی و آمار 1 پایه دهم»، پویش در آموزش علوم پایه، 4(1)،صص 18-10.
- موسی‌پورمیاندهی، پری؛ منصوری، محبوبه(1401)؛ «تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی1399-1400 بر اساس میزان توجه به مولفه های هویت ملی»، فصلنامه علمی تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی، 4(1)، صص 111-109.
- نوریان، محمد (1395)؛ راهنمای عملی تحلیل محتوای کمی و کیفی کتاب های درسی دوره ابتدایی. تهران: نشر شورا.
- هاشمی، سید ضیا؛ قربانعلی زاده، مژده (1393)؛ «هویت ملی در کتب مطالعات دوره ابتدایی»، فصلنامه مطالعات ملی، 15(4)، صص 71-49.
- Abela, M.A (2005); “Shaping a national identity: Malta in European Union”, International Journal of Sociology, 4, pp 10-27.
- Alizadeh, M (2020); “Content Analysis of Elementary School Persian Textbooks (New Editions 2019) Based on National Identity Components” , National Studies, 21(83), pp 65-84.
- Cuesta , L (2010); “The design and development of online course materials: Some features and Profile Issues in TeachersProfessional . 12(1), pp 181-201.
- Durrani, N, Dunne, M (2010); “Curriculum and national identity: exploring the links between religion and nation in Pakistan”, Curriculum Studies. 42 (2), pp 215-240.
- Fullan, M (Ed.). (1997); The challenge of school change: A collection of articles. New York: Hawker Brownlow.
- Roy, A. (2015). “Barriers to e-Learning in SMEs—Are they Still There? ”. E-Learning-Instructional Design, Organizational Strategy and Management.
)