نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی مقطع دکتری سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی. تهران. ایران
2 استادیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی. تهران. ایران
3 استاد تمام دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 دانشیار علوم استراتژیک، دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی، تهران، ایران
چکیده
جوامع بزرگی که بر تصور هویت مشترک پایه می‌گیرند یک ملت را تشکیل می‌دهند. لذا حکومت‌ها به طرق مختلف در تلاش هستند تا با آموزش، ایجاد و تقویت ارزش‌های مشترک به ایجاد چنین جامعه‌ای کمک کنند. جامعهپذیری سیاسی یکی از ابعاد فرهنگ کلی جامعه است و در معنای وسیع، فرایندی است که یک جامعه از طریق آن فرهنگ سیاسی خود را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کند. ازآنجایی‌که خدمت سربازی محل آموزش نظم و انضباط به جوانان و آماده شدن آن‌ها برای قبول سایر نقش‌هاست، بر این اساس هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی جامعهپذیری سیاسی دانشجویان وظیفه در فرایند آموزش‌های حین خدمت بوده است. پژوهش حاضر، از حیث روش، توصیفی از نوع پیمایشی است و جمع‌آوری داده‌ها به روش پرسشنامه‌ای و برای احراز روایی از روایی محتوایی و روایی سازه استفاده شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها نیز از آمار‌های توصیفی و استنباطی بهره‌گیری شده است. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته جامعهپذیری سیاسی دانشجویان وظیفه استفاده شد. این مقیاس شامل 18 گویه بوده است که در قالب ۵ مؤلفه‌ی شکل‌گیری ارزش‌ها و باورهای سیاسی- خدمت به اعتلای وطن- مشارکت سیاسی - احترام به حاکمیت نظام سیاسی-پایبندی به تعهدات، عمل و رفتار از طریق جامعه آماری موردسنجش قرار گرفته است. برابر نتایج به‌دست‌آمده مؤلفه‌های اول و دوم و پنجم مطلوب ارزیابی شد و مؤلفه‌های سوم و چهارم هرچند میزان رضایتمندی را تااندازه‌ای برآورده (به لحاظ آماری) اما همچنان خلأ انجام سیاست‌گذاری‌های مؤثر و کارآمد در خصوص این مؤلفه‌ها مشهود و ملموس است و باید موردتوجه سیاست‌گذاران این حوزه قرار گیرند.
کلیدواژه‌ها
- آلموند، گابریل (1396)؛ سیاست مقایسه‌ای، مترجم: علیرضا طیب و دکتر وحید بزرگی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- ازغندی، علیرضا (1374)؛ ارتش و سیاست، تهران: نشر قومس.
- احمدپور، بابک، ساروخانی، باقر (زمستان 1396)؛ «نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در جامعهپذیری سیاسی جوانان» مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 38، صص 223-243 قابل بازیابی از http://noormags. Ir/ view/fa/keyword.
- اختر شهر، علی (1386)؛ مؤلفه‌های جامعهپذیری سیاسی در حکومت دینی، تهران: انتشارات پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- بشیریه، حسین (1373)؛ جامعه‌شناسی ایران، تهران: نشر نی.
- ----- (1382)؛ آموزش دانش سیاسی، تهران: انتشارات نگاه معاصر.
- پارسونز، تالکوت (۱۳۹۴)؛ جامعه‌شناسی، مترجم: عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر نی.
- پای، لوسین (۱۳۸۰)؛ بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، مترجم: غلامرضا خواجه سروی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- پورسعید، محمدعلی (بهار 99)؛ «سطوح، عوامل و کارکردهای آن، مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی»، جامعهپذیری سیاسی، شماره 10، صص 55-63. قابل بازیابی از http://noormags. Ir/ view/fa/keyword.
- جعفری نژاد، مسعود، ربانی، رسول (1386)؛ «بررسی و تحلیل نقش معلمان بر جامعهپذیری سیاسی دانش آموزان دوره متوسطه»، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، 4(87): 95-130. قابل بازیابی ازhttp://ensani. Ir/ file/article/20120614194330-9163-56.
- چیلکوت، رونالد (1377)؛ سیاست‌های مقایسه‌ای، مترجم علیرضا طیب و وحید بزرگی. تهران: رسا.
- خرمشاد، محمدباقر، سوری، فرزاد (بهار 1398)، «اعتماد نهادی و جامعهپذیری سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، شماره 42، صص 1-30 قابل بازیابی از http://noormags. Ir/ view/fa/keyword.
- خواجه سروی، غلامرضا (1378)؛ «جامعهپذیری سیاسی در نسل جوان و ثبات سیاسی در ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 5(24):292-298. قابل بازیابی از http://ensani. Ir/ file/article/ 20101226112333-161.
- دلیرپور، پرویز (1395)؛ نظامیان و سیاست، تهران: دانشگاه پیام نور.
- راش، مایکل (1377)؛ جامعه و سیاست، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران: سمت.
- سبزی پور، حامد (1387)؛ «جامعهپذیری سیاسی، مروری کوتاه بر ادبیات موضوع»، ماهنامه رشد آموزش علوم اجتماعی، 39(87): 43-45. قابل بازیابی از http://noormags. Ir/ view/fa/article page/ 394671.
- سینایی، وحید (1390)؛ «بررسی تأثیر استراتژی‌ها و فناوری‌های نوین در تحول نظام‌وظیفه به ارتش حرفه‌ای»، فصلنامه سیاست، 2(41): 197-211. قابل بازیابی از http://ensani. Ir/ file/article/ 365299.
- ----- (۱۳۹۸)؛ «دولت مدرن، ارتش ملی و نظام‌وظیفه»، پژوهش سیاست نظری، شماره هفتم.
- شارون، جوئل (1379)؛ ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، چاپ اول، تهران: نشر نی.
- علیخانی، علی‌اکبر (1377)؛ مشارکت سیاسی، تهران: سفیر.
- قوام، عبدالعلی (1369)؛ «درآمدی بر جامعهپذیری سیاسی»، مجله مطالعات جامعه‌شناختی دانشگاه تهران، 4(69): 227-238. قابل بازیابی ازhttp://noormags. Ir/ view/fa/article page/ 861532.
- ----- (1388)؛ سیاست‌های مقایسه‌ای، تهران: سمت.
- کاظمی، علی‌اصغر (1376)؛ بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی، تهران: ققنوس.
- گیدنز، آنتونی (1374)؛ جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- لطفیان، سعیده (1380)؛ ارتش و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- مهرداد، هرمز (1376)؛ جامعهپذیری سیاسی، تهران: پاژنگ.
- منصور، جهانگیر (1396)؛ قوانین و مقررات خدمت وظیفه عمومی، تهران: دیدار.
- نیازی، محمد؛ شالچی، وحید (1392)؛ «شکل‌گیری نظام‌وظیفه در ایران و طرح ملت‌سازی در دوره پهلوی اول»، جامعه‌شناسی تاریخی، 2(5): 41-69. قابل بازیابی ازhttp://ensani. Ir/ fa/article/ 326506.
- وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (مجموعه مقالات مرتبط) http://rc. Majlis. Ir/ fa/report/show/732742.
)