نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.
2 ااستادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
3 استادیار تاریخ، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود، ایران.
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سیاستهای قومی جمهوری اسلامی ایران بر همگرایی یا واگرایی ترکمنها در استان گلستان بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت داده‌ها از نوع کمّی و ازنظر روش گردآوری داده‌ها، یک پژوهش توصیفی ـ پیمایشی محسوب می‌شود. جامعه آماری تحقیق، برطبق سرشماری سال ١٣٩٥، شامل ٦٥٤٠٨٧ نفر، ترکمنهای ساکن استان گلستان هستند که براساس فرمول کوکران تعداد ٣٨٤ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه تدوین‌شده برای هر یک از متغیرهای پژوهش بود که پایایی آن توسط آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار spss26 انجام گرفته است. یافته‌های حاصل از بررسی فرضیات پژوهش نشان داد سیاست‌گذاری‌های قومی نظام جمهوری اسلامی ایران براساس چهار بعد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر ترکمنهای استان گلستان ایجاد همگرایی کرده است.
کلیدواژه‌ها
- برزگر، نصرت؛ لطفی، حیدر؛ حسن‌‌آبادی، داود؛ رضویان، محمدتقی (1398)؛ «نقش سیاستهای قومی و مذهبی در مشارکت اقوام در امنیت، توسعه همه‌‌جانبه و همگرایی با تأکید بر ترکمنهای شمال و شمال شرق ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، سال نهم، شماره 2، صص 455-433.
- بزرگ‌‌نیا، الهام؛ هاشم‌‌پور، رحیم (1394)؛ «همبستگی اقوام ایرانی گامی در جهت بهبود روابط درون فرهنگی»، اولین کنفرانس ملی جغرافیا و برنامهریزی، معماری و شهرسازی نوین، قم.
- جهانی، داریوش؛ عزتی، عزت‌اله؛ نامی، محمدحسن (1394)؛ «تحلیلی بر رابطه ژئوپولتیک قوم کرد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر نظریه هارتشورن»، فصلنامه نگرش نو در جغرافیای انسانی، سال هشتم، شماره اول، زمستان، صص 18-2
- جوکار، کیوان؛ بخشایشی اردستانی، احمد؛ باقری، فردین؛ الله‌کرم، عبدالحسین (1400)؛ «بررسی وضعیت واگرایی و همگرایی اقلیتهای قومی و مذهبی در کشور (مناطق کردنشین و بلوچ‌‌نشین)»، دوفصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، سال سوم، شماره پنجم، پاییز و زمستان، صص 144-127.
- جوکار، کیوان؛ بخشایشی اردستانی، احمد؛ باقری، فردین؛ الله کرم، عبدالحسین (1399)؛ «بررسی وضعیت واگرایی و همگرایی اقلیتهای قومی و مذهبی کشور (مناطق کردنشین و بلوچ‌‌نشین)»، فصلنامه علمی- پژوهشی جامعه‌‌شناسی ایران، سال سوم، شماره چهارم، پیاپی 12، صص 523-507.
- حق پناه، جعفر (1394)؛ «سیاست‌گذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران، چگونگی، فرایند و عوامل مؤثر بر تدوین»، سیاست‌گذاری عمومی، دوره 1، شماره 2، تابستان، صص 88ـ69.
- خواجه سروی، غلامرضا؛ خرمشاد، محمدباقر؛ رهبر، عباسعلی؛ محمودی رجا، سید زکریا (1400)؛ «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی شهروندان؛ مورد مطالعه: مشارکت قوم ترکمن در انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری»، پژوهشهای راهبردی سیاست، دوره 10، شماره 37، تابستان 1400، صص 112-74.
- دشتی، فرزانه؛ عیوضی، محمدرحیم (1397)؛ «عوامل مؤثر در ارتقای همگرایی اقوام ایرانی در عصر جهانی‌‌شدن»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال هشتم، شماره 29، صص 166-129.
- رضاییان، علی؛ وثوقی، منصور؛ ساروخانی، باقر (1398)؛ «مطالعه جامعهشناختی حوزه‌‌های همگرایی و واگرایی هویت ملی و هویت قومی (مطالعه موردی: قوم لک)»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال شانزدهم، شماره 61، صص 36-18.
- رویین‌‌تن، مریم؛ مشهدی میقانی، ژیلا؛ یارمحمدتوسکی، مریم (1398)؛ «مقایسه همگرایی هویت ملی و قومی در شهرهای کرمانشاه، سر پل ذهاب، صحنه و پاوه»، مطالعات میان فرهنگی، سال چهاردهم، شماره 39، صص 94-69.
- سلیمی سبحان، محمدرضا؛ حیدری، جهانگیر؛ نیکجو، ایرج (1395)؛ «بررسی و تحلیلِ تاریخی عوامل مؤثر بر همگرایی و واگرایی اقوام ایرانی (نمونه پژوهی: قوم کرد)»، فصلنامه مطالعات تاریخ انتظامی، سال سوم، شماره هشتم، بهار، صص 96-76.
- سهرابی صمیره، شهلا؛ نوابخش، مهرداد؛ حضرتی، زهرا (1400)؛ «نقش قوم‌‌گرایی و اجتماعات مذهبی در انسجام اجتماعی (مورد مطالعه: شهر اندیمشک)»، پژوهشهای جامعهشناختی، سال 15، شماره اول، صص 84-61.
- عادلی، علی؛ فتحی، سروش؛ پیراهی، نیر (1397)؛ «تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی: ابعاد و راهکارها»، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، سال هشتم، شماره 3، صص 54-31.
- عزیزی، ناصر (1399)؛ «اولویت‌‌بندی عوامل مؤثر بر همگرایی قومی در شهرستان ارومیه»، فصلنامه علمی دانش انتظامی آذربایجان غربی، سال سیزدهم، شماره 48، صص 24-1.
- عموزاده خلیلی، سجاد؛ علویان، مرتضی؛ سجادی، علی اکبر (1398)؛ «ارزیابی میزان موفقیت حکمرانی خوب در گام اول انقلاب در اتحاد و همبستگی ملی اقوام با تأکید بر قوم ترکمن»، اولین همایش ملی حکمرانی، تهران، بیستم آبان ماه، صص13-1.
- غلامی، محمدرضا؛ نوری، هادی؛ میرفضلی، سیده عالیه (1399)؛ «بررسی جامعهشناختی مناسبات بین قومی در شهرستان تالش»، مجله مطالعات اجتماعی اقوام، دوره2، شماره 1، پاییز و زمستان، صص 63-39.
- فرجی، بهرام؛ اولادعلی، سید روح‌الله (1394)؛ «همگرایی و واگرایی قوم ترکمن براساس تئوری محرومیت نسبی و تاثیرآن بر امنیت منطقه گلستان»، مجموعه مقالات هشتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران؛ همدلی اقوام ایرانی؛ انسجام و اقتدار ملی، مهرماه، صص 513-493.
- قاصد، مهدی؛ زنجانی، حبیب‌‌الله؛ کلدی، علیرضا (1398)؛ «بررسی عوامل سیاسی- اجتماعی مؤثر در همگرایی‌‌های قومی (مطالعه موردی: قومیتهای شهرستان ارومیه)»، فصلنامه مطالعات جامعهشناختی شهری، پیاپی 30، صص 150-125.
- متقی، افشین؛ حیدری، جهانگیر؛ نیکجو، ایرج (1396)؛ «مدل‌سازی همگرایی قومی براساس نیازسنجی مدیران سیاسی و مطالبات شناسی اقوام (مطالعه موردی: استان کردستان)»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 49، شماره 4، زمستان، صص 839-821.
- محمدرحیمی، معصومه؛ میرکوشش، امیرهوشنگ؛ اشرافی، احمد (1399)؛ «طراحی مدل همگرایی ملی اقوام در ایران»، فصلنامه‌ی مطالعات ملی، 82، سال بیست‌و‌یکم، شماره 2، صص 134-110.
- محمدرحیمی، معصومه؛ اشرفی، احمد؛ میرکوشش، امیرهوشنگ (1399)؛ «بررسی چالش‌های همگرایی ملی اقوام در ایران (مورد مطالعه قوم ترکمن)»، مطالعات سیاسی، شماره 50، زمستان، صص 36-15.
- مصطفوی، سید هادی؛ پوریانی، محمدحسین؛ محسنی تبریزی، علیرضا؛ اژدری‌زاده، حسین (1398)؛ «تحلیل‌های قومی، مذهبی و تأثیر آن بر مشارکت سیاسی و راه‌های ارتقا آن (مورد مطالعه: قوم ترکمن استان گلستان)»، فصلنامه جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، سال نهم، شماره 2، بهار، صص 519-
- نقدی، اسداله؛ احمدی، امیدعلی؛ سلطانی، عزت محمود (1394)؛ «بررسی جامعهشناختی میزان همگرایی قومیتهای (فارس، ترک، لر) استان همدان»، پژوهشنامه علوم انسانی، دوره 7، شماره 1، صص 18-1.
- Arifianto, Alexander. (2021); "From Ideological to Political Sectarianism: Nahdlatul Ulama, Muhammadiyah, and the State in Indonesia", RELIGION, STATE & SOCIETY, VOL. 49, NO. 2, pp 126–141.
- Saouli, Adham. (2019); "Sectarianism and Political Order in Iraq and Lebanon", Studies in Ethnicity and Nationalism, 19(1), pp 67-87.
- Sebastian, Ille. (2021); "The Evolution of Sectarianism", Nonlinear Science and Numerical Simulation. 97(4): pp 105726.
)