نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه هنر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
10.22034/rjnsq.2022.298354.1309
چکیده
در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری 1400 نوشتهنگاری بهعنوان یکی از اصلی‌‌ترین ابزارهای انتقال معنا به‌‌کار رفته است. تحلیل حاضر به چیستی روابط نشانههای تصویری و نوشتاری در نوشتهنگاری انتخابات می‌‌‌پردازد و چگونگی انتقال هویت ایرانی اسلامی را از طریق کاربست نشانههای تصویری و نوشتاری در این آثار مورد بررسی قرار میدهد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب کتابخانه‌‌ای از طریق فیش‌‌برداری و تصویرخوانی است. نتایج تحقیق نشان میدهد هویت ملی به واسطه کاربرد نشانه تصویری پرچم ایران یا رنگ‌‌های به‌کاررفته در آن، در نوشتار نمود می‌‌یابد که روابط درزمانی (هم‌نشینی) و متداعی (همزمانی، جانشینی) میان نشانه تصویری و زبانی در آن‌ها دیده می‌‌شود. هویت اسلامی نیز از رابطه درزمانی نشانههای نوشتاری طراحی شده بر اساس خطوط اسلامی و نمادهای تزیینی هنر اسلامی در طراحی نوشتار انتخاباتی نمود یافته است. تعامل نشانههای زبانی و طراحی حروف نوشتار در تبلیغات انتخاباتی 1400 هویت ملی، هویت اسلامی، هویت فردی و آرمانی را نشان میدهد.
کلیدواژه‌ها
- آلبرو، مارتین (1380)؛ مقدمات جامعه‌‌شناسی، منوچهر صبوری: تهران: نشر نی.
- ابوالحسنی، سیدرحیم (1388)؛ تعیین و سنجش مؤلفه‌های هویت ایرانی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
- احمدی، حمید (1390)؛ بنیادهای هویت ملی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- اسکاچپول، تدا (1399)؛ دولت‌‌ها و انقلاب‌‌های اجتماعی، سید مجید رویین‌‌تن: تهران: سروش.
- اسمیت، دنیس (1386)؛ برآمدن جامعه‌‌شناسی تاریخی، هاشم آقاجری، تهران: نشر مروارید.
- اسکولز، رابرت (1383)؛ درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، فرزانه طاهری: تهران: آگاه.
- اشرف، احمد (1399)؛ هویت ایرانی، حمید احمدی: تهران، نشرنی.
- افروغ، محمد، نوروزی‌‌طلب، علیرضا (1389)؛ «هویت اسلامی‌ـ‌ایرانی در فلزکاری عصر صفوی با تأکید بر کتیبه های موجود بر روی آثار فلزی»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 11، شماره 4(44)، 100-73.
- الهیاری، فریدون، عابدین‌‌پور، وحید (1389)؛ «علل تحول خوشنویسی و پیوند آن با هویت ایرانی در دوره صفوی»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 11، شماره 3(43)، 159-184.
- پورعزت، علی اصغر (1387)؛ «تبیین الگوی مراوده‌‌ای توسعه ادبیات و ملت سازی برای آینده»، در کتاب اسطوره متن هویت ساز، نامور مطلق، بهمن، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
- پهلوان، فهیمه (1381)؛ درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم، تهران: دانشگاه هنر.
- جنکینز، ریچارد (1381)؛ هویت اجتماعی، تورج یار محمدی: تهران: شیرازه.
- چندلر، دانیل (1387)؛ مبانی نشانهشناسی، مهدی پارسا: تهران: سوره مهر.
- حاجیانی، ابراهیم (1379)؛ «تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5، 228-193.
- خمینی، روح الله (1369)؛ صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
- ---- (1379)؛ صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
- رجایی، فرهنگ (1382)؛ مشکل هویت ایرانیان امروز، تهران: نشر نی.
- دوران، بهزاد؛ محسنی، منوچهر (1386)؛ مبانی نظری هویت و بحران هویت، مجموعه مقالات به اهتمام علی‌اکبر علی‌خانی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
- سجودی، فرزان (1387)؛ نشانهشناسی نظریه و عمل، مجموعه مقالات، تهران: علم.
- سلنتیس، جیسون (1392)؛ تایپ، فرم و عملکرد، راهنمایی بر اصول تایپوگرافی، نازیلا محمدقلیزاده: تهران: فرهنگسرای میردشتی.
- سلگی، محمد؛ صادق‌‌پور، بهرام صالح؛ حیدری، حسین؛ آقاپور، احسان (1397)؛ «تحلیل عناصر و مؤلفه‌های هویت فردی در ایران»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال 7، شماره 27، 335-299.
- سوسور، فردینان دو (1399)؛ دوره زبانشناسی عمومی، کورش صفوی: تهران: هرمس.
- شیرچی، اسرافیل (1379)؛ اصول و مبانی خط ایران 1، تعلیم خط شکسته نستعلیق، تهران: هنرسرای گویا.
- شهدادی، هرمز (1351)؛ «تأملی در باب هویت فرهنگی»، فرهنگ و زندگی، شماره 9 ،41ـ37.
- صادقی، علی‌اکبر (1391)؛ بررسی نقش و جایگاه پرچم بهعنوان نماد ملی و راهکارهایی برای تقویت آن، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- طبیعی، منصور، امینی زاده، سینا، کریمی، ماندانا (1397)؛ «نشانهشناسی هویت ملی در پوسترهای انتخاباتی شورای شهر شیراز»، مجله مطالعات ملی، سال 9، شماره 3(57)، 154-141.
- عابددوست، حسین (1399)؛ «تجزیه‌وتحلیل فرم و رنگ آرم‌های مربوط به کودکان با تأکید بر نشانههای ارجاعی و شکل گردان»، مجله تفکر کودک، سال 11، شماره 1، 148-119.
- ---- (1400)؛ «معنای حسی نوشتار در فضای شهری (نمونه موردی شهر رشت)»، دانش شهرسازی، دوره 5، شماره 1، 45ـ23.
- کلاه‌کج، منصور (1398)؛ «جستاری در هویت نمایی ملی، 50 سال گرافیک معاصر ایران (مقطع زمانی 1340 تا 1390)»، مجله مطالعات ملی، دوره 20، شماره 3 (79)، 156-139.
- کاستلز، مانوئل (1389)؛ عصر اطلاعات، حسن چاوشیان: تهران: طرح نور.
- کوپر، جی، سی (1386)؛ فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ملیحه کرباسیان: تهران: نشر نو.
- گل‌محمدی، احمد (1381)؛ جهانی‌شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
- لوشر، ماکس (1376)؛ روان‌شناسی رنگ‌‌ها، ویدا ابی زاده: تهران: انتشارات درسا.
- مثقالی، فرشید (1396)؛ تایپوگرافی، تهران: چاپ و نشر نظر.
- مجتهدزاده، پیروز (1377)؛ «جغرافیا و سیاست در فرآیندی نوین، نگاهی به برخی مفاهیم در جغرافیای سیاسی ژئوپلیتیک»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 42، 197-143.
- مرشدی زاد، علی؛ احمدلو، کاووس (1396)؛ «مؤلفه‌های هویت اسلامی و ایرانی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای»، مجله مطالعات ملی، دوره 8، شماره 2 (170)، 76ـ63.
- ملکی، سپیده؛ اسداللهی، مصطفی؛ شاهرودی، فاطمه (1395)؛ «بازنمایی هویت ملی در طراحی گرافیک با تأکید بر عصر جهانی‌شدن»، فصلنامه مطالعات ملی، سال 17، شماره 3، 82-69.
- موسوی، محمد؛ کلانتری، مونا (1391)؛ «راهکارهای تقویت هویت اسلامی و ملی دانشجویان از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری»، نشریه مطالعات قدرت نرم، دوره 2، شماره 5، 93-71.
- میلر، دیوید (1383)؛ ملیت، داوود غرایاق زندی: تهران: تمدن اسلامی.
- نقی زاده، محمد (1386)؛ ادراک زیبایی و هویت شهر، اصفهان: سازمان فرهنگی، تفریحی شهرداری اصفهان.
- وبر، ماکس (1370)؛ اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌‌داری، عبدالمعبود انصاری: تهران: سمت.
- یزدانی، علیرضا (1396)؛ درآمدی بر نشانهشناسی گرافیک معاصر ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
- سایت جامعه خبری تحلیلی الف (1400) https://www.alef.ir/news/4000304124.html
- خبرگزاری شبستان (1400) http://shabestan.ir/detail/News/1058797
- پایگاه هنری حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید ابراهیم رئیسی (1400) https://raisi-honar.ir/category/graphic/
- سایت رادیو ایران، برنامه شمارش معکوس http://radioiran.ir/ProgramHome/?m=010535
- سایت طرح دکان،1400، https://www.tarhdokan.com/product
- سایت یار خراسانی، 1400، https://yarkhorasani.ir/
- ویکی‌پدیا: https://fa.wikipedia.org/wiki
- Ahmed, M(2013); Typeface persona: Investigating Gotham’s suitability for Obama’s 2008 presidential campaign (Doctoral Dissertation), Washington, DC: Howard University.
- Benoit, Pamela. J. & Benoit, William. L. (2009); “Criteria for evaluating political campaign webpages”. Southern Communicatinon Journal,70(3), 230–247. doi: 10. 1080/ 10417940509373329.
- Berger,Craig. (2014);Typography,Placemaking and Signs,The History of Typography and Place.Singage Foundation, INC.
- y (1967). De La Grammatologie, Paris:les Édioions de Minuit.
- Doyle, John R, & Bottomley, Paul A. (2009); “The massage in the medium: Transfer of connotative meaning from typeface to names and products”, Applied Cognitive Psychology, 23, 396-409.
- Gosling, E. (2020); “A look at the relationship between typography and fine art”, from slogan subversions to lettering as dance, in Type Notes, A Journal dedicated to typography & Graphic Design, Published by Fontsmith Jason Smith.11-21
- Haenschen, Katherine & Tamul, Daniel J (2019); “What’s in a Font? Ideological Perceptions of Typography”, Communication Studies, Published online: Communication Studies 71(2):1-18
- Heller, Monica (2013); “Repositioning the Multilingual Periphery: Class, Language, and Transnational Markets in Francophone Canada”, In Multilingualism and the Periphery, edited by Sari Pietikäinen and Helen Kelly-Holmes, 17–34. New York: Oxford University Press.
- Hawkes,Terence(1977); Structuralism and Semiotics. London: Routledge.
- Hynes, J (2008); “Religion and Foreign Policy Making in The USA, India & Iran”, Third World Quarterly, Vol 20. No, I, 143-165.
- Jarlehed, J. (2015); “Typographic Landscape: Creativity, Ideology, Movement”, Social Semiotics, Vol 25, 2, 117-125, Rottledge, Taylor& Francis Group.
- Kress, Gunther & Van Leeuwen, Theo (2006); Reading Images: The Grammar of Visual Design, London: Routledge.
- Miller, D (1995); On Nationlity. Oxford political theory. Oxford. Calarendon Press.
- Olson, Eric (2002); Personal identity, Stanford Encyclopedia of Philosophy, substantive revision Fri Sep 6, 2019, https://plato.stanford.edu/entries/identity-personal.
- O’Kane, C. (2019, January 21). Kamala Harris’campaign launch pays tribute to Shirley Chisholm’s1972 run. CBS News. Retrieved from https://www.cbsnews.com/news/kamala-harris-2020-presidential-campaign-logo-pays-tribute-to-shirley-chisholm/
- Rainbird, D; (2012, July 23). Campaign font war: Gotham vs. Mercury. Salon. Retrieved from https://web.archive.org/ web/20191130200847/https:// www.salon. com/ 2012/07/23/ gotham_vs_mercury_the_presidential_campaign’s_real_issues_salpart/
- Rampton, Ben(2006);“Speech Community and Beyond.” In The New Sociolinguistics Reader, edited by Nikolas Coupland and Adam Jaworski, 1-12, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
- Ricoeur, (1968); Du Texte a Laction, Paris: Points.
- Spitzmüller, Jürgen(2015); “Graphic Variation and Graphic Ideologies: A Metapragmatic Approach”. Social Semiotics. 25 (2): 126–141.
- Saussure, Ferdinand. (1959); Course In General Linguistics,Wade Baskin:Philosophical Library:New York.
- Van Leeuwen, T. (2011); The language of color: An introduction, London:
- Velasco, Carlos, Hyndman, Sarah & Spence, Charles (2018); “The role of typeface on taste expectations and perception”, International Journal of Gastronomy and Food Science, 11,63-74.
- Van Leeuwen, Theo (2006); “Towards a Semiotics of Typography”. Information Design Journal, 14 (2), 139–155.
)