نویسندگان
چکیده
«تنوع قومی و سهم آموزش و پرورش در روند شکل‌گیری ملت پاکستان» کتابی است به قلم آفتاب ـ ای ـ قاضی که انتشارات ونگارد پاکستان در سال 1994 در 192 صفحه منتشر کرده است.
کتاب به بررسی تأثیر مسائل قومی و ملی بر سیاست‌های آموزشی در روند شکل‌گیری دولت ملی در جوامع در حال توسعه، به‌ویژه کشور پاکستان می‌پردازد.
پس از جنگ جهانی دوم دولت ـ ملت‌ها به دو طبقه تقسیم شدند: دولت ـ ملت‌های با تاریخ و بدون تاریخ، وظیفه‌ی ملل با تاریخ پس از استقلال عمدتاً رسیدن به وحدت و تشکیل ملتی واحد است. حال آن‌که ملل بدون تاریخ علاوه بر تشکیل ملتی واحد وظیفه‌ی تشکیل دولتی واحد را نیز برعهده داند (ص 1 پیشگفتار).
اغلب ملل بدون تاریخ، در روند توسعه با مشکلاتی نظیر: توسعه‌نیافتگی شالوده‌های اجتماعی ـ اقتصادی، وجود مرزهای ناهمگون، ملیت‌ها و گروه‌های قومی غیرمنسجم و... مواجه‌اند. در این جوامع، سهم رهبران پدید آورنده‌ی دولت در پیشبرد ملی‌گرایی قابل توجه است. چنین ملی‌گرایی معمولاً از طریق فرایند اجتماعی کردن آموزش انگیزه‌های توسعه‌ی اقتصادی و یا با به کارگیری روش‌های خشن تحقق یافته است.
آموزش رسمی که به طور معمول به‌عنوان ابزار اجتماعی‌سازی در سطح ملی شناخته می‌شود، در میان ملل تازه استقلال‌یافته‌ی بدون تاریخ، پیش از آن‌که به کار توسعه‌ی سیاسی و تقویت دولت‌های ملی بیاید، ناچار به حل و فصل مسایل قومی ـ ملی است.
دلایل این امر چیست؟ چرا سیاست‌های آموزشی که در ابتدای امر برای گسترش روند اجتماعی‌سازی ملی برنامه‌ریزی شده‌اند، عملاً یا به‌کار توسعه نمی‌آیند، و یا در راه توسعه‌ی محلی و ملی به موانع اجتماعی و فرهنگی تبدیل می‌شوند؟
)