نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
چکیده
پذیرش این موضوع که جغرافیا و سرزمین، یکی از ارکان هویت ملی به حساب می‌آید؛ میان مدلول نام سرزمین و هویت جامعه‌ای، رابطه‌ای معنادار برقرار می‌کند. زان میان، منشاء و سیر تحول مفهوم ایران در بیست و هشت قرن، از تشکیل حکومت مادها در فلات ایران تا کنون، واجد اهمیت در خور توجه پیرامون موضوع هویت ملی در ایران است. در این مقاله، ضمن مروری بر پیشینه‌شناسی مفهوم ایران و ارتقاء آن تا مرحله مفهومی سیاسی ـ اجتماعی و رکن هویت ایرانی در عصر ساسانیان، به بررسی بازآفرینی این مفهوم پس از فترتی قریب نُه قرن در دوره صفویه، با جستجو در دوازده اثر از اسناد دولتی، تواریخ، دواوین شعری و سفرنامه‌نویسان خارجی آن دوره و با روش بررسی اسنادی و ابزار تحلیل محتوا پرداخته می‌شود. در این کاوش، هم فراوانی تکرار نام ایران در نقش‌های مختلف مورد نظر بوده و هم نوع کاربرد مفهوم ایران از بعد جغرافیایی و فرهنگی تا مفهوم سیاسی و اجتماعی و رکن هویت ملی ملاحظه شده است. به علاوه، تحول محتوایی آن در دوره دویست و سی ساله صفویه نیز مد نظر بوده است.
کلیدواژه‌ها
)