نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
ضربالمثلها، زیرمجموعه فرهنگ مردم وفرهنگ مردم، یکی از عناصر مهم هویت‌ساز است. ضربالمثلها به دلیل اهمیتی که در فرهنگسازی و انعکاس فرهنگ مردم و هویت فردی و اجتماعی آنان دارند، مقولهای مهم در مطالعات مربوط به هویت ملی به شمار میروند. این تحقیق بر آن است تا نشان دهد نقش ضربالمثلها در انعکاس و تقویت هویت ملی چیست؟
برای پاسخ به این پرسش، از میان مؤلفههای مختلف هویت، دو مؤلفه را برگزیدیم تا بر اساس آنها به بررسی و تحلیل ضربالمثلها بپردازیم:
1- مؤلفه ملی شامل: وطن، زبان، اسطورهها، سنتها و اقوام.
2- مؤلفه دینی شامل: آیات و احادیث، اصطلاحات، مفاهیم، آداب و اعمال، نامها و جایهای دینی و مفاهیم مذهبی.
پس از مقدمات نظری بحث، از میان یکصدهزار ضربالمثل فارسی (در دست انتشار)، مصداقهای دوازدهگانه هویت ملی و دینی را برگزیدهایم تا به طبقهبندی و تحلیل آنها بپردازیم و انعکاس آنها را در مثلها نشان دهیم. این بررسی، نشان میدهد که در حوزه مؤلفههای ملی، 1538 مثل و در حوزه مؤلفههای دینی 6800 مثل، (جمعاً 8338 مثل) وجود دارد که به طور مستقیم به مسائل ملّی و دینی اشاره دارند.
این تعداد، نشان میدهد که مثلها، آینه فرهنگ و اندیشههای مردم و حاوی حکمتهای تجربی آنان است که از دو منبع مهم دینی و ملی نشأت می‌گیرند؛ چه آنکه 5/8% از کل مثلهای فارسی، صبغه‌ای دینی و ملی دارند و این حجم گسترده، نشاندهنده توجه مردم به هویت ملی و دینی آنهاست.
کلیدواژه‌ها
)