نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
2 استاد علوم تربیتی و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
3 استادیار علوم ارتباطات اجتماعی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده
هویت یکی از مفاهیم مهم در حوزه‌ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی است. هویت ملی، به احساس تعلق به سرزمینِ بزرگتر و در محدوده‌ای خاص می‌پردازد. مقوله‌ی حفظ هویت ملی (و هویت ایرانی) به یکی از مسائل و موضوع‌های مهم در حوزه‌ی مطالعات علوم انسانی امروز کشور تبدیل شده است. سینما یک رسانه‌ی تأثیرگذار و محملی مناسب برای بازنمایی هویت ملی در یک جامعه است. این تحقیق در پی آن است که مؤلفه های هویت ملی (هویت ایرانی) را که در فیلم‌های علی حاتمی به‌صورت نشانه‌های گوناگونی بازنمایی شده است، شناسایی و کشف کند. فیلم سینمایی «مادر» به‌عنوان مطالعه‌ی موردی انتخاب شده است. از روش پژوهشی تحلیل نشانه‌شناختی برای تحلیل این فیلم استفاده شده است. مهم‌ترین نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که در فیلم «مادر» مضامین و شاخص‌های سیاسی، اجتماعی، تاریخی و زبانیِ هویت ملی، از طریق رمزگان‌های اجتماعی، فنی و ایدئولوژیکی بازنمایی شده است. سه سبک نشانه‌شناختی مهم که در رمزگان‌های تحلیل شده این فیلم وجود دارد عبارتند از: مادر که در این فیلم القا کننده‌یِ وطن است، بازگشت به اصالت و ادبیات اصیل ایرانی و با هم بودن و زندگی جمعی.
کلیدواژه‌ها
)